Het begrip bonno moeten we ruimer zien dan louter onze verlangens. Het is alles dat onze geest vertroebelt. Het probleem is dat we blind geworden zijn voor onze bonno’s, we zien ze niet meer omdat we zo gewend zijn aan deze vertroebelde geest.
In vele religies probeert men de bonno’s, alle gehechtheden te elimineren. Dikwijls denkt men dat in zazen we trachten ons leeg te maken. Dit is niet waar, in geen geval trachten we leegte te maken.
De illusies laten ons lijden dus we moeten deze illusies verwijderen. Geenenkele zen meester onderwijst dit. De geest is niet leeg en dit te proberen is ook een bonno.
Zazen is niet leegte maken en ook niet onderscheid tussen goed en kwaad maken. Het gaat erom het ontwaken te beoefenen in onze bonno’s. De bonno in zichzelf bevat het ontwaken. ‘Bonno soku bodai’: de bonno’s zijn het ontwaken.
In het heldere water van de onbezoedelde geest is er de reflectie van de maan. Water en de reflectie van de maan is één.
Wanneer we een stommiteit doet dan is dir omdat we een bonno gevolgd hebben. Wanneer we dit echter snel begrijpen dan laten we dit onmiddellijk los. We beoefenen dan het ontwaken in onze bonno’s. Dit is het belangrijkste, dit is zich ontwaken van zijn eigen bonno’s.
In het begin is het moeilijk en vanaf het begin van zazen tot aan het einde worden we meegesleurd door onze gedachten. Maar na wat oefenen wanneer we meegesleept worden door onze gedachten dan sneller en sneller hebben we deze ‘hop’ en worden we er bewust van.